Zaligverklaring Floribert Bwana Chui: een jonge Afrikaan, een getuige van hoop voor de wereld

Emotie en grote vreugde bij de basiliek Sint-Paulus buiten de Muren in Rome.

Een groot applaus klonk in de Basiliek van Sint-Paulus buiten de Muren toen kardinaal Marcello Semeraro, prefect van het Dicasterie voor de Heiligverklaringen, de apostolische brief voorlas waarin paus Leo XIV Floribert Bwana Chui, een jonge Congolees van de Gemeenschap van Sant’Egidio, zalig verklaarde. Hij werd op slechts 26-jarige leeftijd vermoord omdat hij weigerde een lading bedorven rijst door te laten aan de grens tussen de Democratische Republiek Congo en Rwanda.

Floribert is de eerste Afrikaanse martelaar die gedood is vanwege corruptie: zijn liturgische herdenking was vastgesteld op 8 juli, de dag van zijn overlijden. De viering van de zaligverklaring, die in Rome plaatsvond vanwege de precaire veiligheidssituatie in Goma, zijn geboortestad, werd voorgegaan door kardinaal Semeraro en mede opgedragen door mgr Willy Ngumbi, bisschop van Goma, kardinaal Fridolin Ambongo, aartsbisschop van Kinshasa, en talrijke Congolese bisschoppen.

Honderden vertegenwoordigers van de Gemeenschap van Sant’Egidio uit Congo en andere Afrikaanse landen – waaronder Benin, Burundi, Ivoorkust, Malawi, Mozambique, Senegal en Togo – zijn naar Rome gekomen om de zaligverklaring bij te wonen en ontvingen de groet van de paus tijdens het Angelus.

In zijn homilie herinnerde kardinaal Semeraro aan Floribert als een jonge, gelovige leek van de Kerk van Goma en een toegewijd lid van de Gemeenschap van Sant’Egidio, volledig open voor de liefde van God, die hem gevormd heeft tot in de diepste keuzes van zijn leven. “In elke omstandigheid van zijn leven”, zei hij, “was God zijn referentiepunt. Een concreet bewijs daarvan is zijn Bijbel, die vandaag wordt bewaard in Rome, in het Heiligdom van de Nieuwe Martelaren in St. Bartholomeus op het eiland, en die sporen draagt van voortdurende lezing.”

De kardinaal haalde vervolgens een uitspraak aan van de Zalige: “Iedereen heeft recht op vrede in het hart.” Een uitspraak die met bijzondere kracht weerklinkt in een tijd die getekend is door geweld, zowel in Congo als in de rest van de wereld. “Als we vandaag hier in Rome zijn zaligverklaring vieren”, merkte Semeraro op, “is dat omdat er in Goma helaas nog steeds geen veilige omstandigheden zijn. Floribert droomde er bovendien van om ooit op bedevaart naar Rome te gaan: op een bepaalde manier wordt die wens vandaag geestelijk vervuld.”

“Gebed, armen, vrede”, vervolgde hij, “Onze Zalige zocht dit alles te midden van de gespannen sfeer in zijn stad. Hij wilde geen oorlog en droomde ervan jongeren te verenigen als in één familie. Daarom zette hij zich in voor Sant’Egidio, omdat – zo zei hij – ‘het alle volkeren aan dezelfde tafel brengt’. Hij droomde ervan een man van vrede te zijn, om zo bij te dragen aan de vrede in zijn geliefde vaderland. Vandaag maken wij zijn verlangen tot het onze: een vredig Congo, verenigd rond dezelfde tafel als één familie.” 

Floribert weigerde toe te geven aan corruptie, zelfs toen hij gemakkelijk geld had kunnen verdienen door de gevaarlijke lading door te laten. “Gesterkt door het Woord van God en de Eucharistie”, zei de kardinaal, “vroeg hij zich af: ‘Als ik dit doe, leef ik dan in teken van Christus?’. En hij antwoordde zichzelf: ‘Als christen kan ik het niet accepteren het leven van anderen op het spel te zetten. Beter sterven dan dit geld aan te nemen.’”

De keuze was radicaal en kostte hem het leven: “Het is de genade die duur is”, merkte Semeraro op, “het verzet tegen het kwaad tot aan het vergieten van bloed.” De kardinaal herinnerde ook aan de woorden van paus Franciscus tijdens zijn apostolische reis naar Congo op 2 februari 2023: “Hij had het kunnen laten passeren, niemand zou het gemerkt hebben en hij had er voordeel bij gehad. Maar als christen koos hij ervoor om eerlijk te zijn. Dat is je handen rein houden, terwijl handen die met geld sjoemelen, met bloed bevlekt raken.”

“Op voorspraak van deze nieuwe Zalige”, zei Semeraro, “moge de Heer de jongeren en alle gelovigen van Congo, en in het bijzonder die van Goma, de kracht schenken om het goede na te streven en het kwaad te weerstaan. En moge, bemoedigd door zijn voorbeeld, de Gemeenschap van Sant’Egidio haar weg blijven gaan in het teken van gebed, de armen en de vrede. Moge de Heer ons allen de kracht geven om de boodschap van de Zalige Floribert te bewaren, in wiens hart de liefde van God is uitgestort door de Heilige Geest.”

De plechtigheid werd afgesloten met een groet van kardinaal Fridolin Ambongo, aartsbisschop van Kinshasa, die de liturgische gemeenschap in het Frans toesprak en paus Franciscus en paus Leo XIV bedankte voor de gave van de nieuwe zalige. De kardinaal sprak ook zijn hartelijke dank uit aan de “biologische familie van Floribert” – zijn moeder en broers waren aanwezig – en aan de “geestelijke familie” van de Gemeenschap van Sant’Egidio.

Daarna sprak Andrea Riccardi een woord van dank uit:
“Wij danken paus Franciscus, die het martelaarschap van Floribert heeft erkend en de diepe betekenis ervan heeft begrepen. En paus Leo XIV, die zijn zaligverklaring heeft aangekondigd. Een bijzondere dank ook aan kardinaal Semeraro, die de viering met grote betrokkenheid en diepgang heeft voorgegaan. Met dankbaarheid denken we ook aan de familie van Floribert en aan de Congolese vrienden, die vandaag het gewaad van het martelaarschap hebben gedragen: een gebaar dat de herinnering aan hem levend houdt en de band met hem versterkt. Het was een intense viering, doordrongen van gebed en hoop voor Congo, en van solidariteit met een volk dat blijft zoeken naar vrede en gerechtigheid. Floribert spreekt tot onze tijd, die gekenmerkt wordt door de verafgoding van geld en macht. Zijn keuze, stil maar helder, heeft vandaag een heldhaftige waarde. Die jongen, die in 2007 in Goma werd vermoord, is een gids geworden voor wie verlangt naar een sterk en edelmoedig leven. Zijn getuigenis blijft levend en spreekt tot ons allemaal.”

Homilie door kardinaal Marcello Semeraro (EN)
Toespraak van kardinaal Fridolin Ambongo (EN)
Toespraak van Andrea Riccardi (EN)